OKM – ARABULUCULUK BİLGİLENDİRME TUTANAĞI
İşbu bilgilendirme tutanağı 6325 sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanununun 11.maddesi ve Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Yönetmeliğinin 14. Maddesi gereğince, arabuluculuk faaliyetinin başında, tarafları arabuluculuğun esasları, süreci ve hukuki sonuçları hakkında, şahsen ve doğrudan bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır.
A-TANIMLAR
- a) Arabulucu: Arabuluculuk faaliyetini yürüten ve Bakanlıkça düzenlenen arabulucular siciline kaydedilmiş bulunan gerçek kişiyi,
- b) Arabuluculuk: Sistematik teknikler uygulayarak, görüşmek ve müzakerelerde bulunmak amacıyla tarafları bir araya getiren, onların birbirlerini anlamalarını ve bu suretle çözümlerini kendilerinin üretmesini sağlamak için aralarında iletişim sürecinin kurulmasını gerçekleştiren, uzmanlık eğitimi almış olan tarafsız ve bağımsız bir üçüncü kişinin katılımıyla ve ihtiyarî olarak yürütülen uyuşmazlık çözüm yöntemini, ifade eder.
(Örneğin, Av.İhsan BERKHAN , ARABULUCU SİCİLİ’ ne ARABULUCU sıfatıyla 1045 sicil no ile kayıtlıdır.)
B-ARABULUCULUĞUN ESASLARI VE ARABULUCULUK SÜRECİ:
1-Arabululucuk süreci; Taraflardan birinin teklifi ya da her iki tarafın birlikte arabuluculuk yoluna başvurmaya karar vererek uyuşmazlık konusunun arabuluculuk yoluyla çözüme kavuşturulması için anlaşmaya varılıp,bu durumunda arabulucu ve taraflar tarafından bir tutanakla belgelendirildiği tarihten itibaren işlemeye başlar.
2-Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süreler: Arabuluculuk sürecinin tutanakla başlamasından sona ermesine kadar olan süreçte geçirilecek olan süre zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin hesaplanmasında dikkate alınmayacağı gibi arabuluculuk sürecinin tutanakla başladığı tarihten sona erdiği tarihe kadar zaman aşımı ve hak düşürücü süreler kesilecektir.
3- Arabuluculuk iradi bir süreçtir : Taraflar, arabulucuya başvurmak, süreci devam ettirmek, sonuçlandırmak veya bu süreçten istedikleri anda vazgeçmek konusunda tamamen serbesttirler.Taraflar, hiçbir şekilde zorla bu sürecin içine dahil edilemeyecekleri gibi sürecin her aşamasında arabuluculuk müzakere sürecini sonlandırabilirler.
4- Eşitlik: Taraflar, gerek arabulucuya başvururken gerekse süreç boyunca eşit haklara sahiptirler. Taraflardan biri arabuluculuk sürecinin dışında bırakılamayacağı gibi söz hakkı da diğerine göre kısıtlanamaz. Uyuşmazlığın çözülebilmesi amacına yönelik olarak diğer tarafların da bilgisi dahilinde bir tarafla uzun/özel görüşme yapmak eşit kuralının ihlali olarak değerlendirilemez.
5- Gizlilik : Taraflarca aksi kararlaştırılmadıkça arabulucu, arabuluculuk faaliyeti çerçevesinde kendisine sunulan veya diğer bir şekilde elde ettiği bilgi ve belgeler ile diğer kayıtları gizli tutmakla yükümlüdür.Arabuluculuk faaliyeti sırasında fotoğraf çekilemez, ses ve görüntü kaydı yapılamaz.Taraflarda, aksi kararlaştırılmadıkça gizliliğe aynen uymak zorundadırlar.Gizlilik arabulucu için geçerli olduğu gibi aynen taraflar içinde geçerlidir.Arabuluculuk sürecindeki gizlilik kuralının ihlali halinde taraflar ve arabulucu için cezai müeyyideler bulunmaktadır. Taraflar gizliliği tamamen veya kısmen kaldırabilirler.
6- Yargıda delil olma yasağı : Taraflar, arabulucu veya arabuluculuğa katılanlar da dâhil olmak üzere üçüncü bir kişi, uyuşmazlıkla ilgili olarak hukuk davası açıldığında yahut tahkim yoluna başvurulduğunda, Taraflarca yapılan arabuluculuk daveti veya bir tarafın arabuluculuk faaliyetine katılma isteği,uyuşmazlığın arabuluculuk yolu ile sona erdirilmesi için taraflarca ileri sürülen görüşler ve teklifler,arabuluculuk faaliyeti esnasında, taraflarca ileri sürülen öneriler veya herhangi bir vakıa veya iddianın kabulü,sadece arabuluculuk faaliyeti dolayısıyla hazırlanan belgeler delil olarak ileri süremez ve bunlar hakkında tanıklık yapamaz.İş bu bilgilerin açıklanması mahkeme, hakem veya herhangi bir idari makam tarafından istenemez. Bu beyan veya belgeler, delil olarak sunulmuş olsa dahi hükme esas alınamaz. Ancak, söz konusu bilgiler bir kanun hükmü tarafından emredildiği veya arabuluculuk süreci sonunda varılan anlaşmanın uygulanması ve icrası için gerekli olduğu ölçüde açıklanabilir.Ancak hukuk davası ve tahkimde ileri sürülebilen deliller, sadece arabuluculukta sunulmaları sebebiyle kabul edilemeyecek deliller haline gelmez.
7- Tarafsızlık : Arabulucu, arabuluculuk faaliyetini yürütürken tarafsız davranmak zorunda olup, tarafsızlığı hakkında şüpheye yol açacak tutum ve davranışta bulunamaz.
8- Özen Yükümlülüğü : Arabulucu görevini özenle, tarafsız bir biçimde ve bizzat kendisi yerine getirmek zorunda olup, bu görevini kısmen dahi olsa bir başkasına devredemez.
9-Bilgilendirme Yükümlülüğü : Arabulucu olarak görevlendirilen kimse, tarafsızlığından şüphe edilmesini gerektirecek önemli hâl ve şartların varlığı veya bu hâl ve şartların sonradan ortaya çıkması hâlinde tarafları bilgilendirmekle yükümlüdür. Bu açıklamaya rağmen taraflar, arabulucudan görevi üstlenmesini birlikte talep ederlerse, arabulucu bu görevi üstlenebilir yahut üstlenmiş olduğu görevi sürdürebilir.
10- Eşitliği Gözetme Yükümlülüğü : Arabulucu, taraflar arasında eşitliği gözetmekle yükümlüdür. Arabulucu, bu sıfatla görev yaptığı uyuşmazlık ile ilgili olarak açılan davada, daha sonra, hâkimlik, hakemlik ve bilirkişilik yapamayacağı gibi avukat olarak da görev üstlenemez.
11- Anlaşamama Hali : Tarafların arabuluculuk sürecinin sonunda tarafların analaşamaması halinde de ,iş bu durum arabulucu tarafından tutanak altına alınacaktır.
12- Taraf Avukatları Arabuluculuk Görüşmelerinde Özel Yetkili Vekaletname İle Müvekkillerini Temsil Edebilir : Arabulucu, tarafların her biri ile ayrı ayrı veya birlikte görüşebilir ve iletişim kurabilir. Taraflar bu görüşmelere vekilleri aracılığı ile de katılabilirler.
13- Belge Düzenleme : Arabulucu, taraflarla görüşülerek iletişim kurulduğuna, arabuluculuk faaliyetine başlandığına, bu faaliyete ilişkin işlem ve eylemlerin doğru bir biçimde uygulandığına ve nihayetinde arabuluculuk faaliyetinin sona erdirildiğine yönelik fiili durum ve aşamaları belgelendirir; belge arabulucu, taraflar veya vekillerince imzalanır. Taraflar veya vekillerince imzalanmaz ise sebebi belirtilmek sureti ile sadece arabulucu tarafından imzalanır.
14- Arabuluculuk Teklifinin Reddi : Taraflar dava açılmadan önce veya davanın görülmesi sırasında arabulucuya başvurma konusunda anlaşabilirler. Mahkeme de tarafları arabulucuya başvurmak konusunda; arabuluculuğun esasları, süreci ve hukuki sonuçları hakkında aydınlatıp, arabuluculuk yoluyla uyuşmazlığın çözülmesinin sosyal, ekonomik ve psikolojik açıdan faydalarının olabileceğini hatırlatarak onları teşvik edebilir.Aksi kararlaştırılmadıkça, taraflardan birinin arabulucuya başvuru teklifine otuz gün içinde olumlu cevap verilmez ise bu teklif reddedilmiş sayılır.
15- Arabulucu Seçimi : Başkaca bir usul kararlaştırılmadıkça arabulucu veya arabulucular taraflarca seçilir.
16- İlk Toplantı : Arabulucu, seçildikten sonra tarafları en kısa sürede ilk toplantıya davet eder.
17- Arabuluculuk Usulünün Kararlaştırılması : Taraflar, emredici hukuk kurallarına aykırı olmamak kaydı ile arabuluculuk usulünü serbestçe kararlaştırabilirler.
18- Arabululuk Sürecini Arabulucu Yönetir : Taraflarca kararlaştırılmamışsa arabulucu; uyuşmazlığın niteliğini, tarafların isteklerini ve uyuşmazlığın hızlı bir şekilde çözümlenmesi için gereken usul ve esasları göz önüne alarak arabuluculuk faaliyetini yürütür.
19- Arabuluculuk bir hukuki çözüm yolu ise de bir yargısal faaliyet değildir: Keşif, bilirkişiye başvurma ve tanık dinleme gibi niteliği gereği yargısal bir yetkinin kullanımı olarak sadece hâkim tarafından yapılabilecek işlemler arabulucu tarafından yapılamaz. Ancak ; taraflar birlikte ya da ayrı ayrı uyuşmazlık konusunda daha teknik/bilimsel /hukuksal verileri gözönüne alarak karar vermek isteyebilirler; bu durumda birlikte ya da ayrı ayrı bilirkişi raporu/mütalaa almalarında, çeşitli istetistiklerden ve tarifelerden yararlanmalarında herhangi bir sakınca bulunmamaktadır. Ancak, yargısal faaliyet alanına giren keşif ve bilirkişi incelemesi ve tanık dinleme arabulucu tarafından yapılamaz.
20- Arabulucu taraflara hukuki tavsiyelerde bulunamaz, çözüm empoze edemez ; ancak tarafların çözümü kendilerinin bulması ve gerçek iradelerine göre karar vermeleri için çözüm önerilerine ışık tutması arabulucunun çözüm empoze ettiği anlamına gelmez. Arabulucu, sürecin yürütülmesi sırasında, taraflara hukuki tavsiyelerde bulunamaz; bir çözüm önerisi ya da öneriler kataloğu geliştirip, bunu onlara empoze edemeyeceği gibi, müzakereler sırasında geliştirilen bir çözüm önerisi üzerinde anlaşmaya varmaları için de onları zorlayamaz. Ancak, taraflardan birisinin, uyuşmazlığın çözümü bağlamında, sunmuş olduğu bir önerinin, arabulucu tarafından, diğer tarafa iletilmesi ve onun bu konudaki beyanının alınması bu kapsamda mütalaa edilemez.
21-Üç Ay Erteleme : Dava açıldıktan sonra tarafların birlikte arabulucuya başvuracaklarını beyan etmeleri hâlinde yargılama, mahkemece üç ayı geçmemek üzere ertelenir. Bu süre, tarafların birlikte başvurusu üzerine bir defaya mahsus olmak üzere üç aya kadar uzatılabilir.
22- Dava Açılmasından Sonraki Süreç : Arabuluculuk süreci, dava açılmadan önce arabulucuya başvuru hâlinde, tarafların ilk toplantıya davet edilmeleri ve taraflarla arabulucu arasında sürecin devam ettirilmesi konusunda anlaşmaya varılıp bu durumun bir tutanakla belgelendirildiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Dava açılmasından sonra arabulucuya başvuru hâlinde ise bu süreç, mahkemenin tarafları arabuluculuğa davetinin taraflarca kabul edilmesi veya tarafların arabulucuya başvurma konusunda anlaşmaya vardıklarını duruşma dışında mahkemeye yazılı olarak beyan ettikleri ya da duruşmada bu beyanlarının tutanağa geçirildiği tarihten itibaren işlemeye başlar.
24- Arabulucunun değişmesi süreci kesintiye uğratmaz: Arabulucu, arabuluculuk sürecinde hukuki ve fiili sebeplerle görevini yapamayacak hale gelirse, tarafların üzerinde anlaştığı yeni bir arabulucu ile süreç kaldığı yerden devam ettirilebilir. Önceki yapılan işlemler geçerliliğini korur.
C-ARABULUCULUĞUN SONA ERMESİ:
Aşağıda belirtilen hâllerde arabuluculuk faaliyeti sona erer:
- a) Tarafların uyuşmazlık konusu üzerinde anlaşmaya varması.
- b) Taraflara danışıldıktan sonra arabuluculuk için daha fazla çaba sarf edilmesinin gereksiz olduğunun arabulucu tarafından tespit edilmesi.
- c) Taraflardan birinin karşı tarafa veya arabulucuya, arabuluculuk faaliyetinden çekildiğini bildirmesi.
ç) Tarafların anlaşarak arabuluculuk faaliyetini sona erdirmesi.
- d) Uyuşmazlığın arabuluculuğa elverişli olmadığının veya 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu gereğince uzlaşma kapsamına girmeyen bir suç ile ilgili olduğunun tespit edilmesi.
Arabuluculuk faaliyeti sonunda tarafların anlaştıkları, anlaşamadıkları veya arabuluculuk faaliyetinin nasıl sonuçlandığı bir tutanak ile belgelendirilir. Arabulucu tarafından düzenlenecek bu belge, arabulucu, taraflar veya vekillerince imzalanır. Belge taraflar veya vekillerince imzalanmazsa, sebebi belirtilmek sureti ile sadece arabulucu tarafından imzalanır.
Arabuluculuk faaliyeti sonunda düzenlenen tutanağa, faaliyetin sonuçlanması dışında hangi hususların yazılacağına taraflar karar verir. Arabulucu, bu tutanak ve sonuçları konusunda taraflara gerekli açıklamaları yapar.
Arabuluculuk süreci sırasında taraflardan birinin ölümü hâlinde, arabuluculuk faaliyeti sona erer.
D-ARABULUCULUĞUN HUKUKİ SONUÇLARI :
Tarafların anlaşması
Arabuluculuk faaliyeti sonunda varılan anlaşmanın kapsamı taraflarca belirlenir, anlaşma belgesi düzenlenmesi hâlinde, bu belge taraflar ve arabulucu tarafından imzalanır.
İcra Edilebilirlik şerhi
Taraflar, arabuluculuk faaliyeti sonunda bir anlaşmaya varırlarsa, bu anlaşma belgesinin icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesini talep edebilirler. Dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurulmuşsa, anlaşmanın icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesi, asıl uyuşmazlık hakkındaki görev ve yetki kurallarına göre belirlenecek olan mahkemeden talep edilebilir. Davanın görülmesi sırasında arabuluculuğa başvurulması durumunda ise anlaşmanın icra edilebilirliğine ilişkin şerh verilmesi, davanın görüldüğü mahkemeden talep edilebilir.
Yeni yasa taslağında icra edilebilirlik şerhinin belli bir mahkemeden alınması hükmü yer almaktadır.
İlam Niteliğinde Sayılma
İcra edilebilirlik şerhini içeren anlaşma, ilam niteliğinde belge sayılır.
İcra edilebilirlik şerhinin verilmesi, çekişmesiz yargı işidir ve buna ilişkin inceleme dosya üzerinden de yapılabilir. Ancak arabuluculuğa elverişli olan aile hukukuna ilişkin uyuşmazlıklarda inceleme duruşmalı olarak yapılır. Bu incelemenin kapsamı anlaşmanın içeriğinin arabuluculuğa ve cebrî icraya elverişli olup olmadığı hususları ile sınırlıdır.
Anlaşma belgesine icra edilebilirlik şerhi verilmesi için mahkemeye yapılacak olan başvuru ile bunun üzerine verilecek kararlara karşı ilgili tarafından istinaf yoluna gidilmesi hâlinde, maktu harç alınır. Taraflar anlaşma belgesini icra edilebilirlik şerhi verdirmeden başka bir resmî işlemde kullanmak isterlerse, damga vergisi de maktu olarak alınır.
E-ARABULUCULUK ÜCRETİ:
Arabuluculular tarafından ayrı bir ücret sözleşmesi düzenlenmediği ve taraflarca da aksi kararlaştırılmadığı taktirde taraflarca imzalanan arabuluculuk anlaşma tutanağında belirtilen ücretler taraflardan eşit olarak talep edilecektir.İşbu tutanaklarda herhangi bir ücret ve ücret tahsil usulü belirtilmemişse anlaşmanın sağlandığı / görüşmenin sonlandırıldığı anda yürülükte olan Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi geçerli olacaktır.
Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Dairesi Başkanlığı Arabuluculuk Sicili’ ne kayıtlı OKM Arabulucusu ( Örneğin ,1045 Sicil numaralı Arabulucu Av.İhsan BERKHAN ) tarafından yukarda detaylı bir şekilde yazılı olarak belirtilen ve tarafımıza sözlü olarak anlatılan yukarıdaki tüm hususları okuduk, anladık. Arabuluculuk süreci ile ilgili tarafımıza yeterli ve gerekli bilgilendirmede bulunulmuş,Arabuluculuk süreci ile ilgili tüm sorularımız yanıtlanmıştır.İş bu 4 sayfadan ibaret tutanak birlikte okunmuş,anlaşılmış ve imza altına alınmıştır…./…./…..
TARAF –I- TARAF-II-
…………………………………………. ……………………………………………….
İmza İmza
VEKİLİ VEKİLİ
…………………………………………. ………………………………………………
İmza İmza
NOT: İşbu Arabuluculuk Bilgilendirme Tutanağı OKM için Arabulucu İhsan Berkhan tarafından yeniden düzenlenmiş ise de tüm arabulucu meslektaşlarımız tarafından kaynak belirtilmeden kullanılabilir.